Ngân hàng ‘khát’ tiền gửi của khách hàng

“Hiện các ngân hàng rất khó tăng vốn”, Phó tổng giám đốc một ngân hàng quốc doanh nói. VnExpress. Không chỉ dừng lại ở ngân hàng có lãi suất thấp nhất thị trường này, nhiều ngân hàng cũng đang ra sức hút tiền gửi.

Ngay cả khi nhìn vào con số tuyệt đối, trong nửa đầu năm nay, người dân gửi tiền vào hệ thống ngân hàng nhiều hơn so với hai năm của Covid-19. Tuy nhiên, huy động vốn vẫn chưa theo kịp tốc độ tăng trưởng tín dụng.

Tính đến cuối tháng 6, tín dụng đã tăng gần 10% trong khi huy động vốn chỉ tăng gần 4%. Tăng trưởng tín dụng nhanh hơn nhiều so với huy động vốn, đưa chênh lệch giữa dư nợ huy động và dư nợ tín dụng toàn hệ thống xuống mức thấp nhất trong 5 năm.

Theo số liệu từ Công ty Chứng khoán SSI cập nhật đến cuối tháng 7, quy mô huy động vốn của hệ thống ngân hàng thậm chí còn thấp hơn cả dư nợ tín dụng giải ngân ra nền kinh tế.

Hết quý II, một số ngân hàng tăng trưởng tín dụng hai con số nhưng tiền gửi của khách hàng chỉ tăng 2-3% so với đầu năm. Có ngân hàng huy động vốn thậm chí còn giảm so với đầu năm.

Chẳng hạn, tại OCB, dư nợ cho vay khách hàng tăng 7,4% nhưng tiền gửi của khách hàng lại giảm hơn 2% so với đầu năm. Tiền gửi tại ngân hàng này đạt 96.580 tỷ đồng do tiền gửi doanh nghiệp giảm hơn 4.700 tỷ đồng so với đầu năm.

Tình hình huy động vốn khó khăn diễn ra trong bối cảnh dòng tiền chảy mạnh vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh sau Covid-19. Trái ngược với sự gia tăng tiền gửi của khách hàng cá nhân, khối doanh nghiệp lại có xu hướng rút tiền ra khỏi hệ thống ngân hàng để đưa vào kinh doanh.

Lãnh đạo các ngân hàng đánh giá, trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh trong nửa đầu năm, dư địa cho vay trong ba tháng cuối năm rất ít khi hạn mức tín dụng không thay đổi ở mức 14%. Nhiều doanh nghiệp không được giải ngân do ngân hàng đã hết hạn mức tín dụng nên phải rút một số tiền ra khỏi ngân hàng. Cũng theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tiền gửi của các tổ chức kinh tế chỉ tăng 3,61% so với đầu năm – mức tăng thấp nhất nửa năm trong vòng 5 năm trở lại đây.

Tốc độ huy động vốn không theo kịp tốc độ tăng trưởng tín dụng từ đó gây áp lực lên mặt bằng lãi suất.

Lãi suất tiết kiệm đã tăng trong vài tháng nay và xu hướng ngày càng rõ nét trong những tháng gần đây. Từ giữa tháng 8 đến nay, gần 20 ngân hàng đồng loạt điều chỉnh lãi suất huy động, đưa mặt bằng lãi suất mới. Ước tính, lãi suất bình quân kỳ hạn 6 và 12 tháng đã tăng 0,5% so với đầu năm.

Nhiều ngân hàng tung ra các chương trình khuyến mại kèm lãi suất để khuyến khích khách hàng gửi tiền, đặc biệt là các kỳ hạn dài. Tỷ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn giảm từ 37% xuống 34% so với tháng 10, khiến các ngân hàng đẩy mạnh kênh huy động vốn dài hạn, kể cả tiền gửi có kỳ hạn trên 12 tháng.

Không chỉ lãi suất huy động chịu áp lực, lãi suất vay trên thị trường liên ngân hàng cũng liên tục đi lên. Lãi suất liên ngân hàng bắt đầu tăng mạnh từ giữa tháng 7 và có lúc lên mức cao nhất 10 năm khi Ngân hàng Nhà nước liên tục hút tiền trên thị trường mở bằng phát hành tín phiếu và thực hiện hợp đồng bán USD. Tính đến ngày 21/9, lãi suất qua đêm lên tới 4,61% một năm trong khi hai tháng trước chỉ là 0,96%.

Việc Ngân hàng Nhà nước liên tục bán ngoại tệ và hút tiền đồng khiến thanh khoản tiền đồng kém dồi dào. Theo ước tính của Công ty Chứng khoán SSI, tính đến hết tháng 8, Ngân hàng Nhà nước đã hút ròng gần 115.000 tỷ đồng qua kênh thị trường mở và 70.000 tỷ đồng qua kênh bán ngoại tệ.

Trong bối cảnh thanh khoản hạn chế, nhiều công ty chứng khoán dự báo lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng. Sự biến động của lãi suất huy động sẽ tiếp tục phụ thuộc nhiều vào sự dồi dào của dòng vốn trên thị trường liên ngân hàng.

Công ty chứng khoán VNDirect cho rằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm có thể tăng thêm 0,3-0,5 điểm phần trăm trong nửa cuối năm nay.

Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) dự báo lãi suất huy động cả năm sẽ tăng khoảng 1-1,5%. Lãi suất cho vay cũng sẽ tăng nhưng có độ trễ so với thời điểm tăng lãi suất huy động và có sự chênh lệch về thời gian tăng giảm giữa các ngành.

Công ty chứng khoán VNDirect kỳ vọng lãi suất liên ngân hàng sẽ hạ nhiệt trong những tuần tới, nhưng lãi suất qua đêm vẫn dao động ở mức cao 4-5% do đồng USD tăng mạnh gần đây có thể đã phản ứng quá mức. trước thông tin Fed tăng lãi suất và có thể giảm sau đó. Bên cạnh đó, nhóm phân tích cho rằng lãi suất huy động sẽ tăng nhanh từ nửa cuối năm 2022 do nhu cầu huy động vốn của các ngân hàng tăng sau khi được nới hạn mức tín dụng.

Quỳnh Trang